مترجم: امین حسین پور
منبع:راسخون




 

قرار گرفتن روزانه بین 10-15 دقیقه در معرض نور خورشید برای سنتز 200 واحد بین المللی ویتامین D که برای بدن ضروریست کافی می‌باشد. کمبود ویتامین D باعث نرمی استخوان در کودکان و پوکی استخوان در بزرگسالان می‌شود. در اینجا اطلاعات مفیدی در رابطه با ویتامین D و علایم کمبود آن ارائه شده است.
ویتامین D ویتامینی محلول در چربی است که به طور طبیعی در برخی مواد غذایی مانند زرده‌ی تخم مرغ ، شیر ، روغن ماهی و سبزیجات دیگر یافت می‌شود. از آنجایی که با قرارگیری در معرض نور خورشید نیز این ویتامین در بدن ساخته می‌شود بدان ویتامین آفتاب نیز گفته می‌شود. در کارکرد کلی بدن، ویتامین D برای حفظ میزان کلسیم و فسفر خون نقش حیاتی ایفا می‌کند. ویتامین D جذب کلسیم را توسط استخوان‌ها و دندان‌ها افزایش می‌دهد و به موجب آن باعث تقویت و سلامت اسکلتی و دندان‌ها می‌شود.
پوست بعد از دریافت اشعه‌ی ماورای بنفش خورشید ویتامین D می‌سازد. تحقیقات اخیر نشان داده است که این ویتامین از بدن در برابر برخی بیماری‌های مزمن خاص مثل ضعف عضلات ، فشار خون بالا ، دیابت ، افسردگی ، سرطان ، پوکی استخوان و بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی محافظت می‌کند. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی 8 یا بالاتر مانع جذب اشعه‌های UVB و در نتیجه مانع سنتز ویتامین D می‌شود. برای درک بهتر اثرات کمبود ویتامین D بر روی سلامتی بهتر است نگاهی به برخی واقعیت‌ها در مورد این ویتامین داشته باشیم.
• ویتامین D در شکل طبیعی خود نقش مهمی در متابولیسم بدن ندارد. ویتامین D در دو مرحله به کلسیتریول تبدیل می‌شود که مرحله‌ی اول در کبد صورت می‌گیرد و مرحله‌ی دوم در کلیه‌ها.
• کلسیتریول یا ویتامین D زیست فعال دسته‌ای از هورمون‌های استروئیدی است که مسئول هدف قرار دادن تقریباً 10 درصد کل ژن‌های ژنوم در بدن انسان می‌باشد. این ویتامین همچنین متابولیسم مواد معدنی بدن را تنظیم می‌کند.
• اشکال مختلفی از ویتامین D وجود دارد که در این میان ویتامین D2 و D3 ضروری‌ترین اشکال این ویتامین برای بدن می‌باشد.
• ویتامین D2 توسط گیاهان تولید می‌شود و ویتامین D3 بعد از قرارگیری در معرض نور خورشید در پوست سنتز می‌شود. مکمل‌های غذایی ممکن است حاوی یکی از این دو نوع ویتامین باشد یا ممکن است هر دو نوع ویتامین را همزمان در خود داشته باشد.
• برای کسانی که به طور منظم در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند، دریافت مکمل ویتامین D 5000 واحد در روز ضروری است که برابر با مصرف روزانه‌ی 50 لیوان شیر معمولی یا 10 لیوان شیر غنی شده یا 10 قرص مولتی ویتامین می‌باشد.
• نشستن داخل ماشین یا خانه همانند استفاده از کرم‌های ضد آفتاب سنتز ویتامین D را مختل می‌کند. این بدین خاطر است که شیشه مانع نفوذ اشعه‌های ماورای بنفش شده و در نتیجه از سنتز ویتامین D جلوگیری می‌کند.

علایم و بیماری‌های مرتبط با کمبود ویتامین D

مقدار مورد نیاز ویتامین D برای کارکرد عادی بدن روزانه 200 واحد بین المللی است. هنگامی که در معرض 20-30 دقیقه نور خورشید قرار می‌گیرید، بدن در حدود 20000 واحد ویتامین D سنتز می‌کند. به عبارت دقیق‌تر، اگر روزانه چند دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیریم احتمال ایجاد کمبود ویتامین D کاهش می‌یابد. علایم کمبود ویتامین D توسط عوامل مشخصی مانند مشکلات کبدی و بیماری‌های کلیوی برانگیخته می‌شود. همچنین، برخی افراد از مشکلات ژنتیکی رنج می‌برند که باعث مقاومت در برابر ویتامین D می‌شود.
افرادی که پوست تیره دارند و به طور محدود در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند باید مقادیر کافی مواد غذایی حاوی ویتامین D را در رژیم غذایی خود بگنجانند. افرادی که دور از مناطق استوایی زندگی می‌کنند نیز باید این کار را انجام دهند. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که کودکان ، سالمندان و افراد چاق نسبت به دیگران بیشتر مستعد ابتلا به این نارسایی هستند. پس، اگر ویتامین D در بدن به مقدار کافی وجود نداشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ بدیهی است که کمبود این ویتامین در بدن فرآیندهای متابولیکی را مختل می‌کند و خطر ابتلا به برخی بیماری‌های خاص را افزایش می‌دهد.

علایم کمبود ویتامین D

• افزایش ضعف
• تورم و درد مفاصل
• درد مزمن در بدن
• سردرد مزمن
• درد و گرفتگی عضلات
• مشکلات خواب
• افزایش ناگهانی وزن
• کاهش کنترل نشده‌ی وزن
• مشکلات مرتبط با مثانه و روده
• افزایش فشار خون
• مشکلات دندانی
• عدم تمرکز
• ایجاد مشکل در حافظه
• قد و قامت کوتاه

بیماری‌های مرتبط با کمبود ویتامین D

• نرمی استخوان بیماری اصلی است که به خاطر کمبود ویتامین D در کودکان ایجاد می‌شود. کودک مبتلا به نرمی استخوان توده‌ی استخوانی کم تراکمی دارد که نمی‌تواند وزن بدن او را تحمل کند.
• کمبود ویتامین D مانع جذب کلسیم توسط استخوان‌ها می‌شود که به نوبه‌ی خود باعث ایجاد پوکی استخوان می‌شود. بیماران مبتلا به پوکی استخوان تود‌ه‌ی استخوانی خود را از دست می‌دهند که منجر به شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود. به طور کلی، برای درمان این بیماری از کلسیم درمانی استفاده می‌شود.
• کمبود مزمن ویتامین D نه تنها باعث درد و گرفتگی عضلات می‌شود بلکه می‌تواند باعث ایجاد اسکیزوفرنی نیز بشود. کمبود این ویتامین خطر ابتلا به افسردگی ، دیابت و سرطان را نیز افزایش می‌دهد.
برای فرد مبتلا به کمبود مزمن ویتامین D مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید تا به سطح عادی بازگردد. همچنین، تنها مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D برای مبارزه با علایم حاصل کافی نیست. مصرف مواد غذایی باید همراه با قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف مکمل‌های غذایی باشد. مصرف بیش از حد ویتامین D می‌تواند منجر به ایجاد علایم مسمومیت مانند تهوع ، آسیب دیدن اندام‌ها و تغییرات خلق و خو شود. بر خلاف تصور عموم، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید باعث مسمومیت نمی‌شود.
در نتیجه، قرار گرفتن روزانه 10-15 دقیقه در معرض نور طبیعی خورشید مطمئن‌ترین و کم هزینه‌ترین راه برای جلوگیری از ایجاد کمبود ویتامین D می‌باشد. باید اشاره کرد که خود بدن انسان صرف نظر از قرار گیری در معرض نور خورشید مقداری ویتامین D تولید می‌کند. مقدار ویتامین D تولید شده به نیاز بدن برای فرآیندهای متابولیکی بستگی دارد.

/ج